Yardımcı Düşünce
Ana düşünceyi tamamlayan ya da destekleyen düşüncelere “yardımcı düşünce” denir.
Ana düşüncenin etkili ve inandırıcı olabilmesi için kullanılan tanımlamalar, verilen örnekler ve sayısal veriler, yapılan benzetmeler, karşılaştırmalar; birer yardımcı düşüncedir.
Bir paragrafta aşağıdaki cümleler aracılığıyla yardımcı düşüncelere yer verilir.
“Bu konuda … da söyleyebiliriz.”
“Ayrıca … faydası vardır.”
“Örneğin, … kavramları da bu varlığı karşılamaktadır.”
“… nın şu yönünün de bulunduğu söylenebilir.”
“Bu durum, … sonuçlarını da ortaya koymaktadır.”
“Buna rağmen … vazgeçmemiştir.”
Örnek Çalışma
Tiyatro, geçmişte olduğu gibi günümüzde de en etkili sanat dallarından biridir. İzleyici, sahnedeki olayları canlı olarak izler; bütün dikkatini oyuna ve oyunculara yöneltir. Oyuncu ise sahnede canlandırdığı kişiliği bütün ayrıntılarıyla izleyiciye aktarma çabası içindedir. Bu yönüyle tiyatro, hem göze hem de duyguya eş zamanlı olarak seslenen ender bir sanat türüdür. Sanırım, tiyatronun kalıcılığının sırrı da burada yatıyor.
Parçadaki yardımcı düşünceler:
- Tiyatro, etkili bir sanat dalıdır.
- İzleyici, bir oyunu canlı olarak ve dikkatle izler.
- Oyuncu, üstlendiği rolü ayrıntılı biçimde canlandırma çabasındadır.
- Tiyatro, göze ve duyguya seslenen bir sanat türüdür.
Ana düşünce: Tiyatro etkili ve kalıcı bir sanat türüdür.
Kitap basımı, Batılılarda teknik bir yenilik olmakla birlikte başka anlamlar da taşımıştır. Örneğin yenilikçi düşünürlerin Batı’yı sarsacak düşünceleri, matbaalarda basılan kitaplarda bir araya getirilmiştir. Yeni kavramlar, aynı dilin konuşulduğu bölgelere kitaplar aracılığıyla yayılmıştır. Kitap, eğitimli çevreler içinde yeni düşünme alışkanlıkları yaratırken temel düzeyde okuma yazma bilenlerin aydınlatılması için de etkili bir araç olmuştur.
Bu parçada basılan kitapların hangi işlevine değinilmemiştir?
A) Düşüncelerin çeşitli alanlara ulaşmasını sağladığına
B) Aydın kesime farklı bakış açıları kazandırdığına
C) Önceden var olan anlayışları tehdit ettiğine
D) Birikimi zayıf olanlara yeni düşünceler edindirdiğine
E) Basım ve yayım konularında yeni iş olanakları yarattığına
Çözüm
Yardımcı düşünce ile ilgili soruların çözümünde soru cümlesinin iyi okunması zorunludur. Soruda yer alan “değinilmiştir /değinilmemiştir, söylenebilir / söylenemez” biçimindeki olumlu ve olumsuz yargılar iyi tanınmalı, böylece parçada neyin aranıp neyin aranmayacağı belirlenmelidir.
Bu parçada, kitapların hangi işlevine (görevine) yer verilmediğinin bulunması istenmektedir:
“Yenilikçi düşünürlerin Batı’yı sarsacak düşünceleri, matbaalarda basılan kitaplarda bir araya getirilmiştir.” cümlesi, C seçeneğinde yer verilen “önceki anlayışları tehdit etme” durumunu oluşturmuştur.
“Yeni kavramların aynı dilin konuşulduğu bölgelere yayılması”, A’daki düşünceyle ortaktır.
“Eğitimli çevrelere yeni düşünme alışkanlıkları yaratmak sözü”, aydın kesime farklı bakış açıları kazandırmak anlamındadır.
Parçanın son cümlesinde yer alan “okuma yazma bilenlerin aydınlatılması” işlevi de D’deki “birikimi zayıf olanlara yeni düşünceler edindirme” sözüyle karşılanmıştır.
Parçada, basım teknolojisinin gelişmesi aracılığıyla yeni iş olanakları yaratıldığına ilişkin bir düşünce yoktur.
Cevap E
