1. Din değişikliği: İslamiyet’in kabul edilmesinden önce Türklerin Şamanizm inancına mensup olan bazı Türk boylarının daha sonra Maniehizm, Budizm, Hristiyanlık dinlerine girmişlerdir. Edebiyatımızda asıl köklü değişiklik 10. yüzyıldan itibaren İslamiyet’in kabul edilmesiyle kendini göstermiştir.
2. Lehçe ve şive farklılıkları: Türkçenin tarihî gelişimi tam olarak 8. yüzyıldan itibaren takip edilebilmektedir. Bu nedenle elimizde bulunan ilk yazılı örnekler Orhun Kitabeleri olarak kabul edilmiştir. Bu eserler Köktürk alfabesiyle yazılmış olup eserlerin dili ise Köktürkçedir.
3. Kültürel değişim: Kültür, bir milletin dil, din, duygu, düşünce ve yaşayış tarzındaki bütünlüktür. Bunlarda başlayan değişme, kültürel farklılaşmayı ortaya çıkarır. Türkler, İslamiyet öncesinde göçebe hayat tarzını sürdürmekteydiler. Bu hayat tarzı, yerleşik hayata geçişle birlikte terk edilirken, ‘bozkır kültürü’ olarak adlandırdığımız bu kültür de yavaş yavaş terk edilmiştir. İslamiyet’i kabul eden Türkler, bu dini inancın kabullerine ters düşmeyen bazı geleneklerini de sürdürmüşlerdir. Uzun bir dönemde değişime uğramayan Türk-İslam kültürü, etkisini edebî alanda da göstermiştir, İslamiyet’in kabulünden Tanzimat dönemine kadarki Türk edebiyatında dinî içerik her zaman ağırlıklı olmuştur. Tanzimat döneminde ise, siyasi, askeri, ekonomik ve sosyal alanlarda Batı medeniyeti esas alınarak düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler edebî eserlerin şeklinde ve içeriğinde büyük değişmeler meydana getirmiştir.
4. Coğrafi Değişim: 9. ve 10. yüzyıllarda bazı Türk boylarının ayrı devletler kurup kendi yazı dillerini oluşturmuşlardır. Farklı coğrafyalarda ve değişik kollar halinde gelişen dilimizin bugün Azeri Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Özbek Türkçesi, Türkiye Türkçesi ve Balkan Türkçesi gibi birçok şivesi vardır.
5. Sanat Anlayışı: Türkler İslamiyet’le birlikte 10. yüzyıldan itibaren Arap ve İran edebiyatlarından etkilenerek özellikle şiirde biçim ve içerik değişiklikleri yapmışlardır. 19. yüzyıldan itibaren Batı edebiyatından etkilenen sanatçılar yeni düzyazı türlerini de edebiyatımıza katmışlardır.
