FİİLDE ÇATI
(I) Onun fotoğraf çekmek için çeşitli faaliyetlere katıldığını öğrendim. (II) Sanırım bu sıralarda Anadolu’yu sevmeye başlamıştı. (III) Anadolu’nun kolları arasındayken sonsuz bir huzur buluyor, müthiş bir keyif duyuyordu. (IV) Hastalığı nedeniyle kendisini ziyaretimizde ona Bakır Çayı ve Menderes Deltası’na yapılan gezi anlatılmıştı. (V) Bize bir ara “Anadolu yollarında olmayı öyle çok özledim ki!” demişti.
1. Bu parçadaki numaralı cümlelerden hangisinde yüklemin öznesine göre çatısı diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, dönüşlü çatılıdır?
A) Beğenilmeme kaygısına düşen sanatçı yaratıcılığını yitirir.
B) Sanatçı, yaşamın her alanını eserlerine yansıtır.
C) Kimi yazarlar, yarattıkları kahramanın arkasına saklanır.
D) Dramatik konuların izleyiciyi etkilediği söylenebilir.
E) Okuyucu, romanın kurmaca dünyasında kendinden bir şeyler bulur.
(I) İnsan hayvanları evcilleştirerek sadece yiyecek üretme aşamasına geçmedi. (II) “Neolitik Devrim” denen aşamaya geçmiş olundu. (III) İnsan özellikle atı evcilleştirerek hızı, gücü ve itibarı kazandı. (IV) Çeşitli coğrafi bölgelerde evcilleştirdiği hayvanları kullanmaya başladı. (V) Batılı pek çok araştırmacı, atın ilk kez Hint-Avrupalılar veya İskitler tarafından evcilleştirildiğini düşünüyor.
3. Bu parçadaki numaralı cümlelerin hangisinde yüklemin öznesine göre çatısı diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Mektup denilince, Fuzuli’nin meşhur Şikâyetname adlı eserini hatırlarız. (II) Şair, oldukça yalın bir anlatımla yazdığı bu mektupta, kendisine bağlanan maaşın ödenmediğini anlatır. (III) Edebiyatımızda bu türü kullanan çok sayıda sanatçı, etkileyici mektuplar yazmışlardır. (IV) Bu mektuplar sayesinde onların taşıdıkları içten duygu ve düşünceleri öğrenebiliyoruz. (V) Birbirinden değerli bu özel yazılar aracılığıyla onlarla kucaklaşıyoruz.
4. Bu parçadaki numaralı cümlelerin hangisinde yüklem, öznesine göre işteş çatılıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Nallıhan Kuş Cenneti, İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçerek Anadolu’ya geçen kuşların önemli bir konaklama alanı. (II) Soyu tükenmekte olan karaleyleğe en çok Nallıhan Kuş Cenneti’nde rastlanıyor. (III) Kuş cennetinde vakit geçirdikten sonra etrafta küçük keşifler yapabilirsiniz. (IV) Yürüyüşe başlamadan önce yanınıza su almayı unutmayın. (V) Yürürken ayaklarınızın çok az da olsa zemine gömülmesi nedeniyle çabuk yoruluyorsunuz. (VI) Çıktığınız tepeciklerde kuş cennetinin manzarasını mutlaka izleyin.
5. Bu parçadaki numaralı cümlelerin hangisinde, yüklemde bildirilen eylemden özne etkilenmiştir?
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
(I) Efes’teki Artemis Tapınağı, dünyanın yedi harikasından biri sayılıyor. (II) Tapınağa egemen olanlar, o dönemlerde burayı bir banka gibi işletiyordu. (III) İnşa ettikleri Celsus Kütüphanesi’yle bu harika kenti tarihin en aydınlık simgelerinden biri haline getirmişlerdi. (IV) Kütüphanede, zamanında, 14.000 kadar kitaba ev sahipliği yaptığı düşünülüyor. (V) El yazmalarının rulolar halinde, galerilerden oluşan üst katlarda saklandığı anlaşılıyor.
6. Bu parçadaki numaralı cümlelerin hangilerinde yüklemler, etken çatılıdır?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve IV. D) III. ve IV. E) IV. ve V.
(I) İpekböcekçiliği, Türkiye’de yardımcı bir tarımsal faaliyet olarak yapılıyor. (II) Ancak, Hatay’ın pek çok köyünde 1900’lü yıllardan önce çiftçiler kozacılık yapar, ipekböceği beslerdi. (III) Yetiştirilen kozalar, ipek dokuma işi yapan ailelere satılırdı. (IV) Ancak son yıllarda ipekböceği üretiminde düşüş görülüyor. (V) Yapılan projelerle üretimin yeniden canlandırılması hedefleniyor.
7. Bu parçadaki numaralı cümlelerin hangisinde yüklem çatısı yönünden diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Animasyon için karakterler tasarlarken animasyon sürecini aklınızın en üst yerde tutmalısınız. (II) Tasarımın sağlayacağı olanaklar ya da neden olabileceği sorunları mutlaka belirlemelisiniz. (III) Canlandırılmak üzere hazırladığınız karakterle onun anatomik özelliklerini bütünleştiriniz. (IV) Karakteriniz ne kadar sevimliyse başını bedeninden o kadar büyük yapınız. (V) Örneğin, Tweety’nin karakter tasarımında baş, bedenin neredeyse üç katı hacimde çizilmiştir.
8. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde özne-yüklem ilişkisi diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Doğanın özene bezene yaratığı şelaleler ve suyun yükseklerden süzülürken oluşturduğu o müthiş görsellik hepimizi sarar. (II) Yalova’daki Sudüşen Şelalesi’ni gördüğünüzde siz de mutlaka etkileneceksiniz. (III) Şelaleyi görmek için oldukça yeşil bir bitki örtüsünden yukarı tırmanmalısınız. (IV) Aynı zamanda bir piknik alanı olan bu bölgede, Marmara Denizi’ni de izleyebilirsiniz. (V) Sudüşen Şelalesi’ne geldiğinizde buradaki termal tesislerde dinlenebilme olanağı da bulabilirsiniz.
9. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde yüklem aldığı ek nedeniyle dönüşlü olmuştur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Kültürel mirasımızı ve bize hayat veren doğayı büyük bir hızla tüketiyoruz.
10. Bu cümlede görülen özne-yüklem ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Yenice ormanları, ormanlar dört mevsim dağ yürüyüşü ve kamp yapılabilecek bir alana dönüştürüldü.
B) Paraşüt kursları sayesinde katılımcılar kendi paraşütlerini açacak ve serbest düşüşü yapılabilecek seviyeye getiriliyor.
C) Bisikletle yapılan turlar aracılığıyla Türkiye’nin görülmesi gereken birçok köşesini tanıma olanağına ulaşıyorsunuz.
D) Kapadokya’nın gizemli vadilerinde hem doğal oluşumlar hem de buralara yapılan barınaklar ve tapınaklar incelenmelidir.
E) Büyük tur teknelerinin giremeyeceği koylara kanoyla girilerek kıyılar daha detaylı gezilebiliyor.
(I) Bugün soframızda karabiber, acı biber ya da kimyon olmasaydı acaba ne yapardık? (II) Bu soruyu cevaplandırmak için hazırlanan bir kitapta okuyucuya baharatlar tanıtılmış. (III) Hangi yemeklerin hangi baharatla daha lezzetli olacağı konusundaki bilgiler de ihmal edilmemiş. (IV) Kitapta ayrıca, Türkiye’de bulunan ve en fazla kullanım alanına ait 67 baharata yer verilmiş. (V) Baharat bitkilerinin hem canlıyken çekilmiş genel fotoğraflarına hem de işlenip baharat şekline dönüştürülmüş durumlarına ait fotoğraflar eklenmiş.
11. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde özne-yüklem ilişkisi diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) İznik Gölü manzaralı yolculuğunuzu Orhangazi’den başlatabilirsiniz. (II) Buradan Orhangazi-İznik yoluna girdiğinizde kısa bir süre sonra göl kenarında seyahat etmeye başlayacaksınız. (III) Bu noktadan itibaren şeftali, kiraz ve elma ağaçlarının çiçekleriyle süslenmiş doğa karşılayacak sizi. (IV) Bu renk cümbüşü bahar aylarında sizi çok sevindirecek. (V) Yüksek bir yerden baktığınızda birçok bahçeyi pamuk tarlasına benzeteceksiniz.
12. Bu parçadaki numaralı cümlelerin hangisinde yüklemin nesnesine göre çatısı diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Hiç yapmadığımız davranıştan her zaman korkarız. (II) Toplum önüne çıkma korkusunun şiddetiyle söylemeyi planladığınız tüm düşünceleri unutabilirsiniz. (III) Bu durumda, psikolojinizi yeniden yapılandırmalısınız. (IV) Ayrıca küçük gruplar önünde, kısa konuşmalar da yapabilirsiniz. (V) Onların konuşma içeriğine yönelik sorularını da içtenlikle cevaplandırınız.
13. Bu parçadaki numaralı cümlelerden hangisinde yüklem, geçişsizdir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Günümüzde herhangi bir ekole bağlı olmayan sanatçılar görüyoruz. (II) Onlar, bu davranışlarıyla sanatçının bağımsızlığını vurgulamak istiyorlar. (III) Sanatın bireysel bir eylem olduğu konusunda oldukça ısrarlı davranıyorlar. (IV) Bu tutumlarıyla da genç sanatçılara ilham kaynağı olduklarını söylüyorlar. (V) Onlarında sanat eseri üretirken kendileri gibi davranmalarını istiyorlar.
14. Bu parçadaki numaralı cümlelerden hangisinde yüklemin çatısı diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Kişinin kendini korumak uğruna, niyetini bir başkasından gizleyerek söylediği yalanlar, gerçekleri akla uydurmanın yolu kabul edilir. (II) Pablo Picasso; sanat, gerçekleri tanımamıza yardımcı olan bir yalandır, der. (III) Tiyatro sanatında da kurgulama yapılarak ortaya çıkan yalana seyirci bilinçli olarak katılır. (IV) Seyirci, tiyatrodaki yalanı bizzat ona ortak olmak için izler. (V) Böylece gerçekler karşısında yalnız olmadığını bilir.
15. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde yüklem etken ve geçişsiz çatılıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Önemli ressam ve heykeltıraşların, sanatsal ifadenin yeni alanı olarak takı yapımına yöneldikleri biliniyor. (II) Bu sanatçılar, bireysel sanat anlayışlarını ürettikleri takılar aracılığıyla seyirciye aktarmışlardır. (III) Böylece ürettikleri takıların geleneklerinden kopmasını sağlamışlardır. (IV) Kullandıkları malzeme ve üretim yöntemleriyle takı ve heykel alanlarını birbirine yaklaştırmışlardır. (V) İzleyiciler de takının bir süs objesi olmaktan çıkıp sanatsal nesneye dönüşünü izlemişlerdir.
16. Bu parçadaki numaralı cümlelerin hangisinde yüklem aldığı ek nedeniyle oldurgan çatılıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) “Neden dünyanın kendisini bir romanmış gibi okumayı denemeyelim?” (II) Umberto Eco, bu soruyla aslında kitaplarda hayatı okuduğumuzu anlamamızı istiyor. (III) Okumak üzere seçtiğiniz kitapları bir düşünün. (IV) Dünyada olan tüm kitaplar arasından neden “bazıları”na yönelirsiniz? (V) Ve neden iyi arkadaşlar, birbirlerine mutlaka bazı kitapları okumaları gerektiğini söyler?
17. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin yüklemi, çatısı bakımından geçişsizdir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem aldığı ek nedeniyle ettirgen çatılıdır?
A) Taşıtlara yazı yazmak, bir dışavurum ve kendini ifade etmek olarak algılanabilir.
B) Kendimizi birçok konuda karşımızdaki kişiyi ikna etmeye çalışırken buluruz.
C) İnsanlar kendilerine ne yapılması ve ne yapılmaması gerektiğinin anlatılmasından aslında pek hoşlanmaz.
D) Son yıllarda sosyal fobi kavramıyla ilgili çalışmalara ağırlık verildi.
E) Uzun yol şoförlerine düzenli olarak sağlık kontrolü yaptırtmalıyız.
I. Amasra’ya nereden bakarsanız bakın, ayrı bir güzellikle çarpar sizi.
II. Dilek adayanlar için kutsal sayılan Ağlayan Ağaç’ı geçtikten sonra, deniz feneri görülür.
III. Boztepe üzerinde yer alan deniz fenerinden güneşin denize batışını izleyiniz.
IV. Doğuya, batıya ve kuzeye giden gemilerin bıraktığı izlerde kaybolun.
19. Yukarıda numaralanmış cümlelerde yüklemlerin çatı özellikleri, aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) Etken, edilgen, geçişli, geçişsiz
B) Dönüşlü, edilgen, geçişli, geçişsiz
B) Etken, dönüşlü, geçişsiz, geçişli
D) Geçişli, edilgen, etken, geçişli
E) Geçişli, etken, işteş, geçişsiz
I. Kitapta belirlediğiniz farklı düşünceler için kimlerle görüştünüz?
II. Kuşkulu noktalara açıklık kazandırmak için ne tür çalışma yapılmalıdır?
III. Yazara ve eserindeki düşüncelere ne kadar güveniyorsunuz?
IV. Bu araştırma yerine başka bir konuda araştırma yapmak ister miydiniz?
20. Yukarıda numaralanmış cümlelerde yüklemlerin çatı özellikleri, aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) İşteş, edilgen, geçişsiz, geçişli
B) Dönüşlü, etken, geçişsiz, geçişli
C) Etken, etken, geçişsiz, geçişli
D) Etken, edilgen, geçişli, geçişsiz
E) İşteş, dönüşlü, geçişsiz, geçişli
FİİLDE ÇATI Cevap Anahtarı
1 D, 2 C, 3 B, 4 E, 5 D, 6 B, 7 B, 8 E, 9 B, 10 C, 11 A, 12 B, 13 A, 14 C, 15 C, 16 D, 17 D, 18 E, 19 A, 20 A