DİVAN EDEBİYATI SANATÇILARI
13. YÜZYIL:
1. HOCA DEHHANİ:
Hoca Dehhani, bilinen ilk Divan şairidir. Dehhani’nin şiirleri gazel ve kasidelerden oluşmaktadır. Bugüne kadar 1 kaside ve 7 gazeli bulunmuştur. Aruzu başarıyla kullanmıştır. Şiirlerinde din dışı konulara yer vermiştir. Özellikle tabiat, çiçek, gül mevsimi ve bitkileri bütün canlılık ve güzellikleriyle şiirlerine taşımıştır. Şiirlerinde oldukça sade bir Türkçe kullanan Dehhani, Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalara çok yer vermemiştir. Dili, günlük konuşma diline oldukça yakındır. Atasözü ve deyimlere geniş yer vermiştir.
Eserleri:
1. Divan
2. Karamanoğlu Alâeddîn Ali Bey’den aldığı emirle 20.000 beyitlik bir Şeh-name yazmıştır ancak eser bugüne kadar bulunmamıştır.
2. MEVLÂNA CELALEDDİN-İ RUMİ
*Sevgi ve hoşgörü çağrısı ile tüm insanlara kucak açmış, mutasavvıf, düşünür ve şairdir. *Hocası Şems-i Tebrizi ile tanıştıktan sonra tasavvuf yoluna girmiştir. *Eserlerinde tasavvuf düşüncesini işlemiştir. *Eserlerini Farsça olarak yazmıştır.
Eserleri:
1. Mesnevi:Asıl adı Mesnevi-i Manevi’dir. 6 ciltten oluşur. Din, ahlak, tasavvuf konularını içeren 26 bin beyitlik didaktik bir mesnevidir.
2. Divan-ı Kebir: Tasavvufi aşkı konu edinen şiirlerinden oluşan eseridir. “Şemsu’l-Hakayık” olarak da bilinir.
3. Mektubat: Selçuklu devletinin hükümdarlarına, devrin ileri gelenlerine ve dostlarına yazdığı 145 mektubun bir araya getirilmesiyle oluşmuş mensur bir eserdir.
4. Fih-i Mafih: Tasavvufi sohbetlerinden oluşan eseridir.
5. Mecalis-i Seba: Mevlana’nın yedi vaazının bir araya getirilmesiyle oluşan eseridir.
*2007 yılı, UNESCO tarafından Dünya Mevlâna Yılı ilan edilmiştir.
3. SULTAN VELED:
Mevlana Celâlettin’in büyük oğludur. 1226- 1312 yılları arasında Konya’da yaşamış ve Mevlevilik tarikatının kurucusu olmuş bir Divan şairidir. Şiirlerinde Anadolu insanını aydınlatmak ve Mevlana’nın büyüklüğünü övmek amacı taşımıştır. Eserleri çoğunlukla Farsçadır. Türkçe şiirlerini de tasavvuf düşüncesini öğretme amacıyla yazmıştır.
a) İbtida-name: Mevlana’nın Mesnevi’sini örnek alarak yazdığı, 8754 beyitten oluşan Farsça mesnevidir.
b) Rebab-name: Farsça mesnevidir. İçinde 162 Türkçe beyit vardır.
c) İntiha-name: Farsça mesnevidir.
d) Divan: 925 gazel ve 455 rubaiden oluşan Farsça, hacimli bir eserdir.
4. AHMED FAKİH:
*Mevlana’nın babasından fıkıh dersleri aldığı için “fakih” olarak anılmıştır. *Mutasavvıftır. *Eski Anadolu Türkçesinin en eski şairi olarak bilinmektedir.
Eserleri:
1. Çarhname: Dini-tasavvufi konuları işleyen, kaside biçiminde yazılmış bir eserdir.
2. Kitab-ı Evsaf-ı Mesacidi’ş-Şerife: Mesnevidir. Hac yolculuğu sırasında gördüğü yerleri ve camileri anlatmıştır. İlk manzum seyahatname özelliği taşır.
5. ŞEYYAD HAMZA:
*Dini-tasavvufi şiirler yazmıştır. Din dışı konuları işlediği şiirleri de vardır. *Gezgin bir derviş olarak Anadolu’yu dolaşmıştır.
*Şiirlerinde hem aruz hem heceyi kullanmıştır.
Eserleri
1. Yusuf u Züleyha: Konusunu Kur’an’dan aldığı mesnevisidir. Türk edebiyatında yazılmış olan ilk Yusuf u Züleyha mesnevisidir. Aynı zamanda Türk edebiyatında aşk konulu ilk mesnevidir.
2. Dastan-ı Sultan Mahmud: Mesnevidir.
14. YÜZYIL:
1. GÜLŞEHRİ:
*Mutasavvıf şairdir. *Sade bir Türkçeyle yazmış, Türkçeyi sanat dili haline getirmeye çalışmıştır.
Eserleri:
1. Mantıkut Tayr: Feridüddin Attar’ın aynı isimli eserini esas alarak yazmıştır. Vahdet-i vücud inancını işlediği alegorik bir mesnevidir. Gülşenname olarak da anılır.
2. Felek-name: Farsça, tasavvufi bir mesnevidir.
3. Aruz Risalesi: Farsça yazılmıştır.
4. Keramet-i Ahi Evran: Türkçe mesnevidir.
2. AŞIK PAŞA:
*Mutasavvıf bir şairdir. *Eserlerini sade bir Türkçeyle yazmış ve Türkçenin edebiyat dili olmasında önemli katkıları olmuştur.
*Hem aruz hem de hece ile yazmıştır.
Eserleri
1. Garibname: Dini tasavvufi bir mesnevidir. Halka tasavvufu öğretmek amacıyla sade bir Türkçeyle yazılmıştır.
2. Fakrname: Tasavvufi bir mesnevidir.
3. Kimya Risalesi :Nazım-nesir karışık bir eserdir.
3. AHMEDİ:
*Aşk, şarap, eğlence, tarih ve tabiat konulu şiirler yazmıştır. *Şairliğin yanında tıp, astronomi, geometri, resim, hattatlıkla da ilgilenmiştir.
*Türkçeyi ustalıkla kullanan, şiir tekniği iyi olan bir sanatçıdır.
Eserleri:
1. İskendername: On bin beyitlik bir mesnevidir. Büyük iskender’in savaşlarını ve hayatını anlatır. Eserin sonunda ilk manzum Osmanlı tarihi sayılabilecek bir Osmanlı vakayinamesi yer almaktadır.
2. Cemşid u Hurşid: Mesnevidir. Çin hükümdarı Cemşid ile Rum kayserinin kızı Hurşid’in aşkını anlatır.
3. Tervihu’l Ervah: Tıpla ilgili bir mesnevidir.
4. Mirkatü’l Edeb: Arapça-Farsça manzum sözlüktür.
4. KADI BURHANEDDİN
*Şair, bilgin, devlet adamıdır. *Aruz ve heceyi kullanmıştır. *Şiirlerinde Azeri Türkçesini kullanmış, gazel ve tuyuğlarıyla ün kazanmıştır.
*Aşk, tabiat, yiğitlik ve tasavvuf temalarını işlemiştir.
Eserleri:
1. Divan
2. Tercihü’t Tavzih: Fıkıhla ilgili Arapça bir eserdir.
5. SEYYİD NESİMİ:
*Azeri sahasında yetişmiş mutasavvıf bir şairdir.
*Vahdet-i vücud düşüncesini Hurufilik inancı çerçevesinde cesur ve taşkın bir şekilde anlatmıştır.
*Alevi-Bektaşi şairler arasında yedi ulu ozandan biri kabul edilir.
*Şiirlerinde coşkun bir lirizm görülür. *Arapça, Farsça, Türkçe olmak üzere üç divanı vardır. *Tuyuğlarıyla ünlüdür.
*Şiirlerinde genellikle Azeri şivesini kullanmıştır.
6. HOCA MESUD:
*Hayatı hakkında yeterli bilgi yoktur. Türkçeyi iyi kullandığı bilinir.
Eserleri
1. Süheyl ü Nevbahar : Diğer adı Kenzül Bedayi’dir. Aşk konulu mesnevidir. Yemen padişahının oğlu Süheyl ile Çin imparatorunun kızı Nevbahar’ın aşkı anlatılmıştır.
2. Ferhengname-i Sadi: İranlı Sadi’nin Bostan adlı eserinden çeviridir. Tasavvufi bir mesnevidir.
15. YÜZYIL:
1. ALİ ŞİR NEVAYİ:
*Çağatay edebiyatının en ünlü şairidir. *Çağatay Türkçesi onun sayesinde büyük bir edebiyat dili haline gelmiştir.
*Hamse sahibi ilk Türk şairidir.
Eserleri:
1. Divanları (Hazâ’inü’l-Me’ân’i): Türkçe şiirlerini topladığı dört divanı vardır. Şairin çocukluk, gençlik, orta yaş ve yaşlılık dönemlerinde yazdığı şiirleri ihtiva eder. Garâ’ibü’s-Sıgâr, Nevâdirü’ş-Şebâb,
2. Bedâyi’ü’l-Vasat ve Fevâ’idü’l-Kiber olarak düzenlenmiştir.
3. Mecâlisü’n- Nefâis: Tür edebiyatının ilk şairler tezkiresidir.
4.
Muhakemetü’l- Lugateyn: Nevâyî’nin bu eseri onun dil alanındaki milli duruşunu
sergilemesi bakımından önemlidir. Farsça ile Türkçeyi mukayese eden bu eserde
Türkçenin Farsçaya üstünlüğü gözler önüne serilmek istenmiştir.
5. Mizanü’l- Evzân: Aruz vezni hakkında bilgi vermeyi amaçlayan bir kitaptır.
Hamse:
Hayretü’l- Ebrar
Leylâ
ile Mecnûn
Ferhâd ile Şirin
Seba-yi Seyyâre
Sedd-i
İskenderi
Lisânü’t- Tayr
2. ŞEYHİ:
*Tasavvuf ve tıp eğitimi almıştır. *Tasavvufi ve din dışı şiirleri, hiciv üslubuyla yazdığı sosyal içerikli eserleri de vardır.
*Döneminin Türkçesini başarıyla yansıtmıştır.
Eserleri:
1. Divan
2. Harname: Edebiyatımızın hiciv ve fabl türündeki ilk eseridir. Olaylar bir eşeğin başından geçmiş gibi anlatıldığı için alegorik bir eserdir. Didaktiktir.
3. Hüsrev ü Şirin: Genceli Nizami’nin aynı adlı eserinin çevirisidir. İran hükümdarı Hürmüz’ün oğlu Hüsrev ile Ermeni melikinin yeğeni Şirin arasındaki aşk hikayesi anlatılır.
3. SÜLEYMAN ÇELEBİ:
*Hz. Muhammed’in doğumunu anlatan tür olan mevlit yazma geleneğini başlatmıştır.
Vesiletü’n-Necat (Mevlit) : Hz. Muhammed’in doğumunu ve hayatını anlatan bir mesnevidir. Altı bölümden oluşur:
Münacat: Allah’a yakarış
Veladet: Peygamberin doğumu
Risalet: Hz. Muhammed’in peygamber oluşu
Miraç: Hz. Muhammed’in göğe yükselişi
Rıhlet: Hz. Muhammed’in vefatı
Dua
4. AHMED PAŞA:
*Kadılık ve vezirlik yapmıştır. *Döneminde “sultanu’ş-şuara” olarak anılmıştır.
*Fatih tarafından idama mahkûm edilmiş, Kerem Kasidesi’ni yazarak idamdan kurtulmuştur.
*Fatih için yazdığı Güneş Kasidesi de ünlüdür. *Din dışı gazel ve murabbalarıyla tanınmıştır.
*Tarih düşürme ve nazire yazmada önde gelen isimlerdendir. *Divanı vardır.
5. NECATİ BEY:
*Şair ve hattattır. *Aşk konulu gazelleriyle ünlüdür.
*Şiirlerinde sade bir dil kullanmış; atasözlerine, deyimlere ve halk söyleyişlerine şiirlerinde yer vermiştir. *Türkçe divanı vardır.
6. AHMED-İ DÂÎ:
Türkçeyi etkili kullanan, tasavvufi eserleri bulunan şairdir.
Eserleri:
Çeng-nâme: 14. yüzyılın ilk telif eserlerindendir ve Yıldırım Bayezid’in şehzadelerinden Emir Süleyman’a sunulmuştur. Eser, bir tevhidle başlar, na’t ve dört halifeye övgü ile devam eder, ardından da konuya girilir. Eser, bir ana hikâye ve onun etrafında oluşan dört kısa hikâyeden ibarettir. Çengin başından geçenlerin anlatıldığı eser, tasavvufi ve sembolik bir eserdir.
Câmasb-nâme: İranlı Nasîrüddîn-i Tûsî’nin gizli ilimlerden bahseden “yıldız-nâme” türündeki otuz üç beyitlik aynı adlı mesnevîsinin genişletilmiş tercümesidir. Tûdî bu eserinde Muhammed’in hicretinden 803’e kadar olan dönem içerisinde olacak olaylardan bahsetmiştir. Dâ’î’nin bu eseri bugünkü bilgilere göre Câmâsb-nâme’nin Türkçeye ilk tercümesidir. Aruzun “feûlün feûlün feûlün feûl” kalıbıyla yazılmıştır.
Ukudü’l-cevâhir
Vasiyyet-i Nuşirevân
Mutâyebât
Farsça Divan
Türkçe Divan
Ferahnâme
6. SİNAN PAŞA: (Nesir)
Tazarruname: Tasavvufi, ahlaki, didaktik bir eserdir. Münacat türünde yazılmıştır.
Tezkiretü’l Evliya: Evliyaların yaşamını anlatan biyografik eseridir. Eserde 28 evliyanın menkıbeleri vardır.
Maarifname: Din ve ahlak konularında yazılmış bir ahlak kitabıdır.
7. MERCİMEK AHMED: (Nesir)
Kabusname: İran hükümdarı Keykavus’un oğlu için yazdığı Farsça öğüt kitabının çevirisidir. Eserde tıp, şiir, musiki, ahlak, astronomi, ticaret, hayat görüşü gibi birçok konuda bilgi vardır.
16. YÜZYIL:
1. FUZULİ:
*Aşk şairidir. Beşeri aşktan ilahi aşka dönüşen platonik aşkı anlatır. *Mutasavvıf değildir ancak anlattığı aşk Allah aşkıdır.
*Izdırap şairidir. Mutluluğu istemez, aşk acısını, derdi, üzüntüyü arar. *Divan şairlerinin en lirik şairlerinden biridir.
*Mazmun bulma ve kullanmada çok ustadır. *Gazelleriyle ünlüdür.
*Şiirlerinde Azeri Türkçesinin özellikleri görülür. *Şiirleri kolay söylenmiş gibi görünür ancak derin anlamlar içerir.
* “İlimsiz şiir, temelsiz duvara benzer.” demiştir.
Eserleri:
1. Türkçe Divan: Divan’da yer alan Su Kasidesi, edebiyatımızın en ünlü naat örneklerindendir.
2. Farsça Divan
3. Leyla vü Mecnun: Bu konuda yazılmış olan en güzel eserdir. Mesnevidir. Asıl olarak, Arap hikâyesi olan Leyla ve Mecnun arasındaki aşkı anlatır. Kademe kademe maddi aşktan geçerek, ilahi aşka ulaşan Mecnun’un hikâyesidir.
4. Beng ü Bade: 444 beyitten oluşmuştur, Türkçedir ve Şah İsmail’e sunulmuştur. Şarap ile afyon arasında karşılaştırma yapılarak şarabın üstünlüğü ortaya konmuştur. Hikâye’de bade, Şah İsmail’i, beng ise II. Bayezid’i simgelemektedir. Sonunda bade kazanır ve Şah İsmail’e sunulan bu eserde onun ihsanına kavuşma amacı vardır.
5. Heft-cam/Saki-name: Farsça yazılmış olan bu eser, 327 beyitten oluşmaktadır. Meyhanenin övgüsü yapılmıştır ve yedi kadehten ilahi şarabı içerek kendinden geçer. Tamamıyla tasavvufi bir anlam taşıyan mistik bir eserdir.
6. Hadis-i Erbain Tercümesi: Manzum kırk hadis tercümesidir. Nevayi’nin de tercüme etmiş olduğu, Molla Cami’nin Hadis-i Erbain eserinin tercümesidir.
7. Hadikatü’s-Süeda: Fuzuli’nin tanınmış eserlerindendir ve Kerbela olayını anlatmaktadır. Mensur olarak tertip edilmiş, yer yer manzum parçalarla süslenmiştir.
8. Rind ü Zahid:Fuzuli’nin Farsça mensur eseridir, içinde yer yer manzum parçalar da vardır. Rind ve Zahid arasındaki tartışmadan bahsetmektedir.
9. Sıhhat ü Maraz: Farsça mensur bir risaledir. Ruhun beden ülkesine seyahatini, o günün tıp bilimine dayanarak açıklamış ve ruh-beden ilişkisini tasavvufi bir görüşle anlatmıştır.
10. Muamma Risalesi: Farsça yazılmıştır ve Fuzuli’nin bir çeşit manzum bilmece olarak bilinen muamma yazmadaki hünerini gösteren eserdir.
11. Şikayetname: Edebiyatımızda ilk edebi mektuptur. Kendisine bağlanan maaşı alamayınca yazmıştır.
12. Enisü’l Kalb: Kasidedir.
2. BAKİ:
*Döneminde “sultanu’ş şuara” olarak anılmıştır. *Aruzun kusurlarını en aza indirgemiştir.
*Mazmunları, söz sanatlarını kullanmada çok başarılıdır.
*Şiirlerinde genellikle din dışı konuları işlemiştir. Rint bir şairdir. Zevke, eğlenceye düşkün olan şair dünyayı kısa, geçici bir hayal alemi olarak görmüştür.
*Şiirlerinde tabiat ve İstanbul’a da yer verir. *Şiirlerinde sade İstanbul Türkçesi görülür.
*Gazel şairi olan Baki’nin Kanuni’nin ölümü üzerine, terkibi bent biçiminde yazdığı Kanuni Mersiyesi ünlüdür.
Eserleri:
1. Divan
2. Fezail-i Mekke ve Feza’ilü’l Cihad Arapçadan çeviri mensur eserleridir.
3. BAĞDATLI RUHİ:
Düşünce ve toplumsal konulu şiirler yazmıştır. Hicivleriyle ünlüdür.
Lirik ve tasavvufi şiirler de yazmıştır ancak şiirleri nazım tekniği bakımından zayıftır.
Divan’ında bulunan 17 bentlik sosyal hiciv içerikli terkib-i bendi ünlüdür. Tanzimat şairlerinden Ziya Paşa bu esere nazire yazmıştır.
4. ZATİ:
*Ayakkabıcı dükkânı olarak açtığı yerde remilcilik yapmıştır. Daha sonra para karşılığı şiir yazmaya başlamış ve burası Baki’nin de geldiği, genç şairlerin yetiştiği bir edebi okul haline gelmiştir. *Yaklaşık üç bin gazeli ile Türk edebiyatının en çok gazel yazan şairidir.
Eserleri:
1. Divan
2. Şem ü Pervane: Mesnevidir. Rum hükümdarı Şah Jale’nin oğlu Pervâne ile Çin Fağfuru’nun kızı Şem‘ arasında geçen aşktır.104 Dolayısıyla bu mesnevi, çift kahramanlı, aşk ve macera konulu eserlerden biridir. Zâtî’nin Şem‘ ü Pervâne mesnevisinin diğer Şem‘ ü Pervâne mesnevileriyle isim benzerliği dışında bir benzerliği yoktur.
3. Ahmed ü Mahmud: Mesnevidir.
4. Ferruhname : Mesnevidir.
5. Letaif: Manzum latifedir.
6. Edirne Şehrengizi
7. Siyer-i Nebi
8. Mevlid
5. TAŞLICALI YAHYA:
*Kanuni’nin oğlu Şehzade Mustafa’nın ölümü üzerine yazdığı Şehzade Mustafa Mersiyesi ile ünlüdür.
*Mesnevilerinde mahalli çizgilere ve deyimlere yer vermesiyle mahallileşme akımı içindedir.
*Hamse sahibidir:
Gencine-i Raz
Kitab-ı Usul
Gülşen-i Envar
Yusuf u Züleyha
Şah u Geda
*Divan
6. HAYALİ:
*Şiirlerinde mahalli çizgilere ve deyimlere yer vermiş, mahallileşme akımının içinde olmuştur.
*Rindane tarzda şiirleri vardır. Tasavvufu işlemiştir ancak tasavvuf şairi değildir.
*Divan
7. LATİFİ: (Nesir)
Latifi Tezkiresi: İlk defa alfabetik bir düzenle yazılan tezkiredir.
8. SEHİ BEY: (Nesir)
Heşt Behişt: Anadolu (Osmanlı) sahasında yazılmış ilk tezkire örneğidir. Eser Anadolu’da tezkire yazma geleneğini başlatmıştır.
9. SEYDİ ALİ REİS: (Nesir)
Miratü’l Memalik: Edebiyatımızın ilk gezi yazısı örneğidir. Hindistan’dan dönüşü konu alır.
10. BABÜR ŞAH: (Nesir)
Babürname: Anı türündedir. Askeri, siyasi, ahlaki, dini konularda yaşadığı birçok olayı anlatmıştır.
11. PİRİ REİS: (Nesir)
Kitab-ı Bahriye: Tarih, coğrafya, denizcilik ile ilgili bir eserdir. Baş tarafı manzum daha sonra mensur olmak üzere iki bölümden oluşur.
12. EVLİYA ÇELEBİ: (Nesir)
Seyahatname: 50 yıl boyunca gezip incelediği Osmanlı coğrafyasını ve birçok yabancı ülkeyi anlatan on ciltlik eseridir.
13. KATİP ÇELEBİ: (Nesir)
Fezleke: Tarih kitabıdır.
Takvimü’t Tevarih: Hz. Adem’den 1648 yılına kadar geçen olayları kronolojik olarak anlattığı eser Arapça yazılmıştır.
Keşfü’z Zünun: On bin İslam yazarının eserlerini incelediği bir bibliyografyadır.
Cihannüma: Türkçe yazılmış bir coğrafya kitabıdır.
Tuhfetü’l Kibar: Denizcilik, deniz savaşları alanında yazdığı bir kitaptır.
Mizanü’l Hak: Toplum, din, ahlak konularını ele aldığı kitabıdır.
Düsturu’l Amel: İmparatorluktaki bozulmuş kurumların düzeltilmesini bilimsel yollardan anlattığı eseridir.
17. YÜZYIL:
1. NEF’İ:
Divan şiirinin en büyük yergi ve övgü şairidir. Aşıkane gazelleri, hicivleri ile ün kazanmıştır.
Kaside tarzında yakaladığı sağlam teknik, ahenk ve abartmalarla bir ekol olmuştur.
Din dışı konularda yazmıştır. Kasidelerinde ağır ve sanatlı, gazellerinde yalın bir dil kullanmıştır.
Eserleri:
1. Divan
2. Siham-ı Kaza (Kader okları):Kaside nazım biçimiyle yazılmış olan eser, Türk edebiyatında hiciv türünün en önemli örneklerindendir.
3. Tuhfetü’l Uşak: Kasidedir.
2. NABİ:
*Didaktik şiirleriyle tanınır. *Nabi Ekolu olarak bilinen, düşünceyi ön planda tutan Hikemi Şiir’in kurucusu ve en büyük temsilcisidir.
*Nazım tekniği kusursuzdur, şiirlerinde söz sanatlarını çok kullanmamış, sade ve akıcı bir dille yazmıştır.
*Bazı hikmetli sözleri atasözü gibi halk arasında yerleşmiştir. *Sorunlara çözüm üreten, öğüt veren bir şiir anlayışı vardır.
*Manzum eserlerinde sade bir dil kullanmış, mensur eserlerinde ise süslü bir dili tercih etmiştir.
Eserleri:
1. Türkçe ve Farsça Divan
2. Tercüme-i Hadis-i Erbain: Kırk hadis tercümesi
3.Hayriyye: Oğluna yazdığı öğütleri içeren didaktik bir mesnevidir. Pendname tarzındaki eser aynı zamanda sosyal hicviye örneğidir.
4. Hayrabad: Feridüttin Attar’ın İlahiname adlı eserinden çeviridir. Aşıkane bir mesnevidir.
5. Surname: IV. Mehmet’in oğullarının sünnet törenini anlatan bir mesnevidir.
6. Fetihname-i Kamaniçe: IV. Mehmet’in Lehistan seferini ve Kamaniçe kalesinin alınışını anlatan mensur bir eserdir.
7. Tuhfetü’l Harameyn: Hac yolculuğunu anlatan seyahatname tarzında mensur bir eserdir.
8. Zeyl-i Siyer-i Veysi: Veysi’nin Siyer’ine ek yazdığı mensur eserdir.
9. Münşeat: Özel ve resmi mektuplarının toplandığı mensur eseridir.
3. NAİLİ:
*Divan katipliği yapmıştır. *Sebk-i Hindi akımının edebiyatımızdaki ilk temsilcisidir. *Kelime seçimine çok önem vermiştir.
*Daha çok gazelleriyle tanınmıştır. *Genelde aşıkane gazeller yazmış ancak rindane, arifane bazen de hikemi tarzda şiirler de yazmıştır.
Eseri: Divan
4. NEŞATİ:
*Mevlevi şeyhidir. *Sebk-i Hindi akımının etkisinde şiirler yazmıştır.
*Sade,doğal bir dili; zarif bir üslubu vardır. *Bir mutasavvıf olmasına rağmen bu yönü şiirlerine çok yansımamıştır.
Eserleri:
1. Divan
2. Hilye-i Enbiya: Peygamberlerin mucizelerini anlatan mesnevi
3. Şehrengiz: Edirne’yi anlatan eseri
5. ŞEYHÜLİSLAM YAHYA:
*Gazel tarzının üstatlarındandır. Gazelleri rindane ve âşıkanedir. *Hayatın zevk ve eğlencelerini, duygusal özlemlerini, şarap ve meyhaneyi şiirlerinde işlemiştir. *Beşeri aşk şairidir. Az da olsa tasavvufi şiirler de yazmıştır. *Sade bir İstanbul Türkçesi kullanmıştır.
Eserleri: Divan
Ayrıca dini, tarihi, edebi risale ve çevirileri vardır.
6. NAİMA: (Nesir)
Naima Tarihi: Altı ciltlik bir tarih kitabıdır.
7. VEYSİ: (Nesir)
Habname: I. Ahmet’le Büyük İskender’i rüyasında karşı karşıya konuşturuyormuş gibi hikaye ettiği eseridir.
Siyer-i Veysi: Hz. Muhammed’in hayatını anlattığı eseridir.
18. YÜZYIL:
1. NEDİM:
Lale Devri şairidir. Şiirlerinde İstanbul’un köşk ve bahçelerini, şenlikleri, eğlencelerini anlatmıştır.
Hayatı hep güzel yanlarıyla görmüş, zevk ve eğlence içinde yaşamış, bu neşesini şiirlerine de yansıtmıştır.
İstanbul Türkçesini kullanmıştır. Mahallileşme akımının en güçlü temsilcisidir. Nedimane denilen bir tarz yaratmıştır. Şiiri soyut dünyadan çıkarıp somut dünyayı anlatmıştır. Aşk,şarap ve sevgiliyi anlatmıştır. Gazel ve şarkılarında sade, kasidelerinde ağır bir dil kullanmıştır.
Şarkıları ve şuhane gazelleriyle tanınır.
Eseri: Divan
İstanbul’u anlatan kasidesiyle de meşhurdur:
Bu şehr-i Stanbul ki bî-misl ü bahâdır
Bir sengine yek-pâre Acem mülkü fedâdır.
Bir gevher-i yektâdır iki bahr arasında
Hurşîd-i cihan-tâb ile tartılsa sezâdır.
Bir kân-ı ni‘amdır ki onun gevheri ikbâl
Bir bâğ-ı İremdir ki gülü izz ü ulâdır.
Altında mı üstünde midir cennet-i a‘lâ
El-hak bu ne hâlet bu ne hoş âb u havâdır.
2. ŞEYH GALİB:
Mevlevi şeyhidir. Divan edebiyatının son büyük şairi kabul edilir. Tasavvuf ve ilahi aşkı işlemiştir. Sebk-i Hindi akımının önemli bir temsilcisidir.
Eserleri:
1. Divan
2. Hüsn ü Aşk: Mesnevidir. İlahi aşkı anlatan, tasavvufi, alegorik bir aşk hikayesidir. Hüsn, Allah’ın kusursuz güzelliğini, Aşk ise Allah sevgisine ulaşmak isteyen dervişi temsil eder.